Onzekere wereld zorgt voor heroverwegingen en onderstreept noodzaak van modernisering

Ook dit jaar ben ik binnen CGI wereldwijd weer verantwoordelijk geweest voor de data-analyse van de interviews van Transport & Logistiek klanten binnen het jaarlijkse Voice of Our Clients onderzoek, waar ik in eerdere jaren ook al over schreef (zie mijn blogs over de eerdere onderzoeken in 2021 en 2020). In de eerste helft van dit jaar zijn er wereldwijd 1675 gestructureerde interviews met leidinggevenden binnen de organisaties van onze klanten gevoerd. Zoom je in op het Transport & Logistiek domein, dan gaat het om een totaal van 84 interviews, waarvan 54% op C-level. Door jaarlijks een Voice of Our Clients onderzoek te doen, bij grotendeels dezelfde partijen, kun je jaar-over-jaar vergelijkingen maken. Of de verschillen identificeren tussen antwoorden van geïnterviewden met een business- of een IT-rol. Of zien hoe de Transport & Logistiek sector zich verhoudt tot andere sectoren. Of zijn er opvallende verschillen te constateren tussen de subsegmenten binnen de sector? In dit stuk leg ik de focus op het goederenvervoer (waarbij in de interviews input is vergaard van logistieke dienstverleners, railgoederenvervoerders, rederijen, en organisaties actief in post- en pakketvervoer). 

Deze blog verscheen eerder in verkorte vorm op Logistiek.nl

Een bewogen jaar ligt achter ons

Nu de zomer toch echt op zijn einde is gekomen, realiseer je je dat de tweede helft van het jaar echt begonnen is. Het is ook een moment om nog eens terug te kijken (zoals het einde van het jaar dat natuurlijk ook altijd is). Ik kan dit jaar niet anders concluderen dan dat er een wel erg bewogen jaar achter ons ligt – met grote impact op logistiek – zie ook de visualisatie in onderstaand figuur.

Een jaar terug zaten we met zijn allen nog vol in de COVID-realiteit, inmiddels is een groot deel van ons een aantal prikjes verder en hebben velen het (met mij) doorgemaakt. Tegelijk gaan er weer nieuwe golven rond, zijn er nieuwe lockdowns in andere delen van de wereld, wordt de impact van long-COVID steeds duidelijk, en wordt de vraag hoe onze herfst en winter er uit gaan zien steeds actueler. 

Grootste verandering het voorbije jaar is misschien wel de veranderde geopolitieke situatie in de wereld. De oude realiteit van getemde grootmachten en eeuwige vrede lijkt nu definitief iets voor de geschiedenisboeken geworden – hierover later meer. De nieuwe realiteit zorgt voor verdere verstoring van toch al verstoorde wereldwijde handelsstromen – de gevolgen zien we elke dag. Professioneel als logistiekelingen, maar bijvoorbeeld ook als consument op het schap in de supermarkt of aan de pomp of laadpaal. 

Duurzaamheid nog nadrukkelijker op de agenda

Vorig jaar rapporteerden we al een nadrukkelijke opstap van het thema duurzaamheid, en vooral de voorziene impact binnen de organisatie op het huidige business model. Vorig jaar rapporteerden 61% van de geïnterviewden dat inmiddels duidelijk is dat verduurzaming grote impact (een 8, 9 of 10 op een schaal van 1-10) op het huidige business model gaat hebben. Hun business model zal – tenminste ten dele – op de schop moeten. Vanuit de realiteit van 2022, na alweer een smoorhete zomer met allerlei zeer zichtbare gevolgen, en een serie wederom alarmerender rapportages van het IPCC (lees ook mijn blog van eerder dit jaar), is dit besef niet minder geworden. Sterker nog, we zien een stijging naar 75% van de geïnterviewden. Deze stijging zien we overigens niet terug in veel van de andere sectoren, behoudens enkele uitzonderingen (zoals manufacturing). 

Bij 75% van de geïnterviewden is duidelijk dat verduurzaming grote impact gaat hebben op het huidige business model 

Mate van globalisering wordt heroverwogen in ketens

Eén van de gevolgen van de veranderende geopolitieke situatie – in het bijzonder de situatie in de Oekraïne – en de aanhoudende verstoorde wereldwijde handelsketens (welke inmiddels toch al ruim 2,5 jaar duurt) is dat geïnterviewden articuleren dat de impact van toenemende de-globalisering enerzijds, en het opzetten van veiligheidsnetten vanuit een supply chain resilience gedachte anderzijds, hen aanzetten om hun positie in de logistieke keten te heroverwegen. Het valt op dat dit in liefst 40% van de gesprekken ter tafel kwam. Een onderwerp dat in eerdere jaren nauwelijks genoemd werd.   

Cybersecurity verdient aandacht 

Een punt dat dit jaar ook opvalt, wellicht doordat de vragen net wat anders geformuleerd zijn dan in eerdere jaren, is het feit dat cybersecurity een ondergeschoven kindje lijkt te zijn. Eén op de drie geïnterviewden geeft aan dat zijn of haar organisatie eigenlijk geen goede cybersecurity strategie heeft – dit is nadrukkelijk lager dan we in andere industriesectoren zien. Daarnaast blijkt dat van de partijen die aangeven dit wel te hebben, een kwart deze strategie nog niet geoperationaliseerd heeft. Die cijfers optellend ontstaat het beeld dat de helft van de geïnterviewde partijen toch nog eens goed naar hun cybersecurity zouden moeten kijken. 

Eén op de drie executives geeft aan dat zijn of haar organisatie eigenlijk geen goede cybersecurity strategie heeft

Cybersecurity levert wellicht niet direct “business value”, maar denk je de gevolgen eens in van grootschalige incidenten. Goed om nog maar eens te onderstrepen dat de wereldwijde infectiegolf van NotPetya uit 2017, die velen binnen het logistieke veld zich zullen herinneren, haar eerste slachtoffers in de Oekraïne maakte, alvorens verder de wereld rond te gaan. Wat langer geleden, in 2010 begon Stuxnet haar verwoestende werk in Iran, alvorens ook elders op te duiken. Dit wetende in de onstabieler wordende wereld van vandaag, mag cybersecurity mijns inziens geen onderbelicht thema blijven: werk aan de winkel.

Digitalisering gehinderd door legacy en lage agility

Al verschillende jaren op rij rapporteren organisaties dat zij vol bezig zijn met digitalisering, waarbij de effectiviteit van digitaliserings-strategieën nog wel aandacht behoeft. Dit beeld zien we ook dit jaar weer, maar ik wil het hier even laten rusten. Wat dit jaar wel nadrukkelijk opvalt is dat slechts 25% aangeeft de eigen organisatie als agile genoeg te beschouwen voor de uitdagingen om succesvol te digitaliseren. Alle andere geïnterviewden hebben hier hun bedenkingen bij. Sterker nog, 16% van de organisaties geeft zichzelf hierop een dikke onvoldoende. Daarnaast valt op dat 82% van de organisaties aangeeft dat zij (bestaande) legacy systemen als een grote (43%) tot zeer grote (39%) uitdaging beschouwen om tot succesvolle digitalisering te kunnen komen. 

Beide observaties onderstrepen dat digitalisering niet iets is dat je er even naast doet. Het is een zware gezamenlijke inspanning van zowel de business als IT-kant binnen de organisatie, maar tegelijk iets dat feitelijk onvermijdelijk is om voorbereid de toekomst in te gaan (zoals andere cijfers onderstreepten).

Historische tijden

Zetten we alles op een rij – zie ook onderstaand visualisatie – dan zien we toch wel een ander beeld dan in eerdere jaren. Er is echt wat gebeurd het voorbije jaar. Je kunt dan ook niet anders concluderen dan dat de huidige onzekere wereld van vandaag, organisaties aanzet tot heroverwegingen in hun strategie en logistieke model. Tegelijk wordt de noodzaak van modernisering van processen en systemen verder onderstreept. 

Die onzekere wereld, hadden we die nu totaal niet (kunnen) zien aankomen? Misschien niet. Misschien wel. Toevalligerwijs heb ik deze zomervakantie, dankzij mijn buurman, het alweer ruim twee jaar oude boek "Grote verwachtingen" van Geert Mak gelezen, dat vlak voor de Corona uitbraak verscheen. Mocht je het niet kennen: het boek duidt de recente Europese geschiedenis, in het bijzonder de eerste twintig jaar van het nieuwe millennium in Europa. Mak reflecteert op alle veranderingen sinds zijn eerdere boek “In Europa”, dat 1999 als ijkjaar had. Bijzonder zo terug te lezen wat wij met elkaar in Europa sinds de val van de muur hebben meegemaakt en welke positieve en negatieve resultaten dat ons gebracht heeft. Wat me vooral bijblijft is Mak’s rake analyse van de veranderende geopolitieke houding van landen zoals Rusland, China en de Verenigde Staten ten opzichte van elkaar en ons Europa. Met de kennis van nu is het waarschuwend pamflet. 

Maar niet alleen geschiedenis kan je wat leren, ook een jaarlijks onderzoek naar de stand van de industrie kan dat. Ik hoop dan ook van harte dat de hier gedeelde beelden haar nut zullen hebben, motiveren tot actie en we met elkaar wat meer richting aan de huidige onzekere wereld kunnen gaan geven.

Meer informatie?

• Download het rapport CGI Voice of Our Clients onderzoek 2022 voor Transport en Logistiek.
• Download het whitepaper CGI's transportation and logistics digitization framework
• Bekijk de video (2 min) MoveSmarter - Langetermijnvisie op duurzaam, efficiënt en veilig transport