robert voute

Robert Voûte

Vice President Consulting Geo-ICT

Ben je wel eens de weg kwijt geraakt in een groot gebouw?

We kennen de buitenwereld om ons heen zoals we ‘m zelf zien en onthouden deze vooral ook van kaarten of andere “ruimtelijke” beschrijvingen. We verplaatsen ons in deze omgeving met een vervoersmiddel of te voet, we zijn er op zoek naar zaken om daar iets te doen, zakelijk en privé. Als je iemand vraagt naar waar hij of zij naar op weg is, dan volgt er altijd zoiets als een adres of een andere duiding van een locatie in de buitenwereld. 

Daarmee zijn we er dan. Een voordeur of een plek op een kaart. Dit wordt echter anders als je op weg bent naar een specifieke locatie in een gebouw of zelfs onder de grond, bijvoorbeeld in een bedrijfsgebouw. We zijn nog niet erg gewend om dit soort locaties en routes in gebouwen te beschrijven. En zeker nog niet in digitale systemen, zoals een navigatiesysteem.

Nu zijn er wel wat uitzonderingen te noemen. Je kent allemaal bewegwijzering die in luchthavens en ziekenhuizen gebruikelijk is. Of gangbare routes die in grote winkelgebouwen aangebracht zijn en die corresponderen met een app of papieren uitleg. Of een audiotour door een museum en de kaartjes van vluchtroutes die in hotels zijn aangebracht. Kortom, er is wel wat aandacht voor binnen (indoor) geografie maar tot op heden nog niet veel. Daarin komt, gedreven door betere technologie, grotere en complexere gebouwen en veranderde werkprocessen, nu verandering. 

Maar waarom zouden we dat eigenlijk moeten willen? Laat ik beginnen met het geven van drie voorbeelden die accurate en actuele beschrijvingen van een binnenwereld legitimeren.

Gebouwbeheer

  • Beheerders van grote gebouwen krijgen door veranderende rollen steeds meer taken uit te voeren met steeds minder mensen. Uiteraard zit hier een efficiency gedachte achter (laten we het een bezuiniging noemen). Een medewerker van “facilities” die tot nu toe in een vleugel van het gebouw verantwoordelijk was voor alle verwarmingszaken, gaat nu verantwoordelijk worden voor verwarming en ventilatie in het hele gebouw. De systemen die deze persoon beheert zijn steeds vaker van digitale modules voorzien waardoor storingen vroegtijdig kunnen worden gesignaleerd. Hierdoor treedt minder uitval op. Doordat de systemen zelf duidelijk aangeven welk onderdeel gestoord is of gestoord zou kunnen raken is er minder menskracht nodig. Maar de paar mensen die overblijven moeten dan wel dit object snel in het pand weten op te sporen en ook nog aan de bijbehorende instructies weten te kunnen komen.

Veiligheid

  • Er is een brand in een groot industrieel complex, bijvoorbeeld een fabriek. De brandweer komt aan en heeft zich voorbereid met papieren plattegronden van dit complex: hoe moeten ze naar binnen, waar moeten de voertuigen opgesteld worden, waar zijn de brandkranen en waar bevinden zich normaal gesproken de risico’s in het pand? Echter, ze komen erachter dat het pand inmiddels verbouwd is en dat een deel van de fabriek nog in gebruik is. En er zijn sterke aanwijzingen dat personeel is opgesloten in het brandende complex. Hoe vinden ze hun weg in dit pand waarvan de binnensituatie niet meer overeenkomt met de plattegrond, welke routes zijn beschikbaar en hoe halen ze de mensen eruit?

Gebruiksgemak (multicase ziekenhuis)

  • Een modern ziekenhuis is vaak groot en complex, en kent een ware samensmelting van allerlei functies in clusters van aan elkaar gekoppelde gebouwen en gebouwdelen, vaak in meerdere opleveringen gebouwd. De beheerders van het gebouw hebben een legpuzzel aan verschillende manieren waarop het complex is geregistreerd: van oude papieren bouwtekeningen, via digitale pdf-bestanden tot complete 3D (BIM-)bestanden. Deze data sluit niet goed op elkaar aan en is in bijna alle gevallen helaas niet meer up-to-date. Het maken van een meer integraal en actuele beschrijving van het hele ziekenhuis kan een grote winst zijn voor de beheerder.
  • In het ziekenhuis zijn apparaten, mensen, medicijnen en andere hulpmiddelen continu in beweging. Wat of wie bevindt zich waar en hoe kan je er zo eenvoudig mogelijk naar toe? Denk hierbij aan patiënten die niet van een afdeling mogen, een infuuspomp die zoek is, of een gevaarlijk medicijn dat op zijn tocht door het gebouw eigenlijk permanent in beeld moet blijven. Er is een duidelijke link met het vorige punt: ook hier is een actueel model van het ziekenhuis gewenst. Daarnaast hebben mensen die onderhoud aan het pand doen ook regelmatig de behoefte om eenvoudig een bepaalde locatie in het gebouw te vinden. Dus er is behalve een model (waarin je ook nog eens moet kunnen navigeren) ook behoefte aan een systeem waarmee je in het gebouw je eigen positie of die van een te volgen object kunt bepalen en delen.
  • Dan zijn er nog bezoekers van het ziekenhuis. Vaak mensen die niet erg vertrouwd zijn met de omgeving en gezien hun omstandigheden ook andere dingen aan hun hoofd hebben. Het lijkt interessant om hen te helpen met hun tocht naar en in het ziekenhuis zelf. Van de parkeerplaats tot de polikliniek waar de bezoeker naar toe wil gaan. Denk hierbij aan duidelijke aanwijzingen over hoe je door het ziekenhuis kunt bewegen, het al aangemeld zijn bij een polikliniek-aanmeldbalie voordat je er bent en het nuttiger besteden van wachttijd.

Toepassingen die ons verder gaan brengen

Bij CGI Nederland vormen we een ecosysteem met specialistische partners. Vanuit CGI zelf werken we  al geruime tijd aan het doorontwikkelen van onze indoor-applicaties. Dit betekent onderzoek met kennisinstituten aangevuld met praktijkproeven met kennispartijen “uit het veld”. Samen met zowel de TU Delft als de Universiteit Twente hebben we software ontwikkeld waarmee we eenvoudig de binnenkant van een gebouw kunnen inscannen en data kunnen omzetten in een actuele 3D-beschrijving van deze ruimte. Dit gebeurt met hoogwaardige scans die veel detail weergeven en waarmee een eerste stap naar zo’n indoor 3D BIM gezet kan worden. 

ArcGIS Indoors Speciality

Om hier vervolgens toepassingen op mogelijk te maken zijn wij onder andere een samenwerking aangegaan met de firma Esri. Met hun product ARcGIS Indoors is het mogelijk om het model van de binnenruimte goed op te bouwen, integraal te beheren en tevens hierin met mobiele apps te navigeren. CGI Nederland is dan ook zeer verheugd met het bereikte kennisniveau van dit product dat door Esri gehonoreerd is met het label “Specialty Partner for ArcGIS Indoors.

CGI heeft inmiddels veel ervaring met het in detail inscannen van binnenruimten en het omzetten van deze data in datasets die bijvoorbeeld in ArcGIS Indoors gebruikt kunnen worden. 

Scannen, data verwerken en het komen tot een integraal model van het ziekenhuis

Het is de bedoeling om een concreet zogenaamd Proof of Concept in een ziekenhuis op korte termijn te gaan toepassen. Scannen en data verwerken om te komen tot een integraal model van het ziekenhuis. Geschikt voor de gebouwbeheerder, voor het volgen van objecten in het gebouw maar ook voor de bezoeker die in het ziekenhuis wil navigeren. Veel functies die draaien om een gemeenschappelijk kern: het 3D model van het ziekenhuis met daarin alle navigatieroutes die beschikbaar zijn. Een voorwaarde is dat er eerst een goed werkend model gemaakt wordt, iets wat er nu meestal nog niet is.

Overzicht vleugel ziekenhuis

Weergave in hoge detaillering 

Voor veel toepassingen is een weergave in hoog detail een belangrijke randvoorwaarde; denk aan de eerder genoemde gebouwbeheerder of de manager van een logistiek proces in een ziekenhuis. Diverse objecten in het gebouw moeten vastgelegd worden, zoals rookmelders, deuren, doorgangbreedtes, materialen en ruimteaanduidingen. Voor ander gebruik is wellicht een veel minder gedetailleerd model ook voldoende. Samen met de Brandweer van de Veiligheidsregio Rotterdam Rijnmond en de Landelijke Politie onderzoeken we op dit moment hoe je in een tot dan toe onbekende binnenomgeving een voorstelling van de situatie kunt maken in 3D, en deze tegelijk kunt delen met mensen buiten het gebouw. Dit maakt een interactief ruimtelijk bewustzijn van veiligheidsmensen binnen en buiten het gebouw sterker. 

In samenspraak met kennishouders als de veiligheidsregio Rotterdam Rijnmond en de Landelijke Politie hebben we een toepassing gemaakt die tijdens het binnenlopen van een ruimte met een eenvoudige scanner een 3D-model vormt van een binnenruimte. Tegelijk kan in een ruimte ernaast een andere persoon hetzelfde doen. Deze modellen worden verzameld en verenigd in een integraal digitaal 3D-model dat zich in een Cloud-oplossing bevindt. Tegelijkertijd met het inmeten kunnen de commandanten in het model meekijken en het voor hun ogen zien ontstaan. Onder andere met de eerder door CGI ontwikkelde 3D Map Table wordt het dan mogelijk om het zich ontwikkelende 3D-model ook echt in 3D te bekijken. 

3D scan

Vervolgens kunnen de commandanten hun besluitvorming hiermee verbeteren en ook weer specifieke locaties in dit model delen met de scanners die zich nog in het gebouw bevinden. Dit model wordt in een AR (Augmented Reality) vizier gepresenteerd zodat zij nog tijdens hun werk op een ruimtelijke manier extra aandachtspunten gepresenteerd krijgen. En nog mooier: zij kunnen ook de delen van het model al zien die ze zelf niet gescand hebben. Je kunt hiermee als het ware door een muur heen kijken. 

Veiligheid

Vertaal dit naar de hierboven geschetste vraag op het onderwerp “Veiligheid”. Met deze oplossing kan veel sneller een ruimtelijk beeld gevormd worden van wat er zich binnen het pand afspeelt, hoe de situatie er op dat moment uitziet, welke routes nog begaanbaar zijn en waar medewerkers zich bevinden. Ook kan er eenvoudig een locatie gedeeld worden van iets of iemand waarvoor speciale aandacht nodig is. Tegelijk snappen we ook dat in dit soort situaties het niet nodig is om data van het allerhoogste detailniveau te gebruiken, wat het verzenden en verwerken van deze datastroom ten goede komt. Handig in een applicatie die je in real time wilt gebruiken. 

Technisch kan al bijna alles, maar hoe gaat we deze techniek optimaal inzetten? De belangrijkste vraag daarbij is dan uiteraard: wat heeft een ziekenhuis, een brandweerman of een bezoeker hier nu echt aan? Om deze vragen goed te kunnen beantwoorden starten we met een aantal proefnemingen. Ook kijken we, samen met de opleiding Geomatics van de TU Delft en de Landelijke Politie, naar welke visualisatievormen het beste werken. Resultaten zullen we delen in een later stadium. 

Wil je hiervan op de hoogte blijven, neem dan contact met mij, Robert Voûte, op. Hoe mooi zou het zijn als je met indoornavigatie eenvoudig en betrouwbaar op de juiste locatie in een groot pand kunt komen: “Je afspraak is over 15 minuten, je bent op de goede weg en je hebt nog 5 minuten nodig, dus neem gerust even wat tijd voor ontspanning!”

Over de auteur

robert voute

Robert Voûte

Vice President Consulting Geo-ICT

Robert Voûte is verantwoordelijk voor de koers en visie van CGI in Nederland op het gebied van geografische informatie, 3D (modelling), plaatsbepaling (binnen en buiten) en operationele beelden (COP’s) met als specifiek aandachtsgebied vitale civiele infrastructuren en de daarbij behorende digital twins. Als ‘Geodeet’ ...