Dit jaar zullen veel verladers en logistiek dienstverleners elkaar opzoeken om de CSRD-rapportageplicht door te spreken. Het zal niet altijd gemakkelijk zijn om de juiste data boven tafel te krijgen. Maar het nieuw verkregen inzicht geeft ook kansen om het beter te gaan doen.

Door: Hans Moonen - Vice President Expert Transport & Logistics

Op de laatste dag van februari was ik spreker op de Logistiekdag Nederland in het Zuid-Hollandse provinciehuis in Den Haag. Een inspirerende dag op een mooie locatie vol boeiende inhoud, oude bekenden, en mooie nieuwe ontmoetingen. Niels Agatz, hoogleraar aan de Erasmus en wetenschappelijk directeur van TKI Dinalog, zat de dag voor, en zorgde ervoor dat een keur aan sprekers op het podium kwam, in goede interactie met de zaal. In de middag ging het gezelschap uiteen in een serie interactieve breakouts in twee ronden. Als ik de dag samenvat in thema’s die deze dag domineerden dan waren dat wat mij betreft samenwerking, digitalisering en duurzaamheid. Niels wist het met een knipoog naar de mountainbikers in de zaal pakkend neer te zetten dat samenwerking in de logistiek cruciaal is voor echte verduurzaming. Kijk niet slechts naar de volgende boom, maar juist naar het bos en het parcours dat voor je ligt. Zo ga je sneller, efficiënter en veiliger (zonder dat je een boom raakt).

Combineer je deze drie thema’s dan zal bij velen direct de afkorting CSRD boven komen – een onderwerp dat dan ook vaak voorbij kwam in Den Haag. CSRD staat voor de Corporate Sustainability Reporting Directive, een richtlijn die door de Europese Commissie is aangenomen in april 2021 en die vanaf dit jaar de gehele logistieke sector gaat raken. Sinds 1 januari van dit jaar zijn de grootste bedrijven – en daarmee ook hun supply chain partners – rapportageplichtig (voor hun in 2025 te verschijnen jaarverslag over 2024). De komende twee jaar zullen in stappen ook kleinere organisaties dit moeten gaan doen. De CSRD richtlijn – onderdeel van de Europese Green Deal – verplicht organisaties om te rapporteren over de milieu- en sociale impact van hun bedrijfsactiviteiten. Hierbij zijn organisaties verplicht deze rapportages te laten toetsen door accountants.

Impact aantonen over de gehele keten

De EU wil de impact van de gehele voortbrengingsketen van producten (van verladers) in kaart brengen, inclusief de bijbehorende logistieke keten, omdat dit de meest accurate weergave geeft van de uitstoot van een product. Om dit te doen wordt binnen CSRD een onderscheid gemaakt in drie typen uitstoot, namelijk: direct, ingekocht en indirect. Ofwel scope 1, 2 en 3. Scope 1 betreft de direct uitstoot van een bedrijf, zoals eigen vervoersmiddelen en zelf opgewekte energie. Scope 2 gaat over de indirecte emissies, zoals energie die wordt ingekocht en gebruikt voor verwarming, verlichting en koeling. Scope 3 tenslotte betreft indirecte emissies in de waardeketen, zoals uitbesteed transport (zowel weg, rail, scheepvaart als luchtvaart). Dit zeggende gaan de komende jaren alle logistiek dienstverleners met CSRD (scope 3) te maken krijgen.

Best lastig, maar ook waardevol

Laten we eens bekijken waar we staan in voorjaar 2024. De voorbije maanden heb ik aardig wat verladers, terminals en logistiek dienstverleners gesproken. Iedereen blijkt bezig met CSRD. Wat opvalt is dat velen het als een lastige verplichting ervaren – klanten beginnen het te eisen, het is veel werk, en de voordelen zijn niet direct duidelijk – een moetje. In een deel van de gesprekken kwam echter ook een ander geluid boven. In die gesprekken ging het over de kansen die het nieuw te verkrijgen inzicht biedt om operaties verder te verduurzamen, en je daarmee positief te onderscheiden ten opzichte van concullega’s.

Toeslagen op komst voor CO2-uitstoot

Evofenedex adviseert haar leden inmiddels om – met het oog op de CSRD plicht – vervoerders in hun offertes ook de verwachte CO2-uitstoot te laten specificeren. Daarmee zullen steeds vaker selecties niet meer alleen op (laagste) kosten gemaakt worden, maar ook op duurzaamheidsaspecten zoals emissies. Voor ver verduurzaamde verladers zal naar verwachting juist de (ingekochte) scope 2 en scope 3 impact een focusgebied zijn om door hoge eisen aan hun dienstverleners tot een lagere totale impact te komen. Tenslotte zullen in de (niet zo verre) toekomst waarschijnlijk toeslagen geheven gaan worden voor CO2 uitstoot – onze Oosterburen spreken momenteel al over toeslagen van zo’n 200 euro per ton CO2. Al deze argumenten stimuleren om zo snel mogelijk verder te verduurzamen en de uitstoot terug te brengen.

Samenwerking stimuleren met betere data

Een stuk realisme over het benodigde tempo waarin uitrol van CSRD gaat is echter ook op zijn plaats. In de praktijk zal CSRD vermoedelijk nog een jarenlang groeipad gaan zijn voor een groot deel van de industrie. De eerste jaren worden bijvoorbeeld – naast cijfers gebaseerd op daadwerkelijke uitstoot (bijvoorbeeld op basis van real-time inzicht) – ook (onderbouwde) schattingen nog geaccepteerd.

Tegelijk biedt juist real-time inzicht kansen om door data-analyse verdere logistieke efficiency slagen te gaan maken, die kunnen resulteren in een verlaging van de impact. Denk aan het vergroten van dropsizes, het verminderen van voertuigverliesuren als gevolg van congestie, en het slimmer doorgebruiken van trailers, containers of pallets. Ook kan inzicht op basis van goede data ketensamenwerking stimuleren. In een recent onderzoek vanuit het Programma Goederenvervoercorridors in Venlo – één van de belangrijkste logistieke hotspots van Nederland – werd duidelijk dat veel verladers en logistiek dienstverleners – hoe groot ook – kansen zien voor bundeling van logistieke stromen, vooral aan de outbound zijde. Veel partijen hebben zelf simpelweg niet genoeg volume op bestemmingen om dit iedere dag 100% efficiënt te doen. Samenwerking strategisch en operationeel lonkt, en data is hier cruciaal in.

Impact verlagen en impact creëren

Terug naar de EU Green Deal waar CSRD deel van uitmaakt. De belangrijkste doelstelling van de EU Green Deal is om in 2050 het eerste klimaatneutrale continent ter wereld te zijn en niet meer bij te dragen aan de opwarming van de aarde. Door de impact van leverketens te gaan meten, zoals met CSRD gebeurd, kun je gaan zien waar zaken beter kunnen, en daarmee gericht aan de slag. Lord Kelvin (1824-1907), beroemd Engels natuurkundige, formuleerde het destijds al als volgt: “To measure is to know – If you cannot measure it, you cannot improve it”. Zie CSRD dus vooral als meer dan een verplichting en grijp die kans om je impact te verlagen en daarmee juist impact te hebben – op zowel de maatschappij als de (eigen) financiële bottomline. Aan de slag, en kijk daarbij vooral verder dan slechts één boom vooruit!

Dit artikel verscheen eerder in verkorte vorm op Logistiek.nl