Zorgrichtlijnen zijn geen rules, maar tools

Veel particuliere klinieken hebben de zorg niet op orde, zo constateerde de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) enkele weken geleden. Diverse thema’s baren zorgen, waaronder infectiepreventie, medicatietoediening en bekwaamheid met betrekking tot de apparatuur. De Inspectie verzoekt de klinieken om beterschap. In dit blog leest u hoe de richtlijnen u kunnen helpen de zorg weer op peil te krijgen en te houden. Als tools, niet als rules.

Enkele jaren geleden tikte de IGJ de ‘reguliere’ ziekenhuizen op hun vingers. De kwaliteit van de zorg was ondermaats. Het was de Inspectie menens; zij schroomde niet om die houding kracht bij te zetten door maatregelen op te leggen. Diverse thema’s kwamen destijds naar voren tijdens de veelal onaangekondigde audits van de IGJ. Belangrijk was vooral het begrijpen van de voornaamste risico’s. Welke thema’s leiden tot gevaarlijke patiëntenzorg? De IGJ constateerde toen dat ziekenhuizen hier dikwijls een beperkt inzicht in hadden. Dit kwam veelal tot uitdrukking in een duiding van welke richtlijnen nog onvoldoende geïmplementeerd waren.

Voldoen aan alle richtlijnen? Onmogelijk!

In november 2017 verscheen het proefschrift ‘Tools or rules’ van Louise Blume. Blume en consorten concludeerden dat er vele richtlijnen bestonden en publiceerden hierover onder andere in Medisch Contact: ‘Ruim twaalfhonderd richtlijnen is te veel’. Vervolgens onderzochten zij in hoeverre het voor ziekenhuizen mogelijk is om aan al die richtlijnen te voldoen. De conclusie was helder: voldoen aan alle richtlijnen is onmogelijk. Dat zou ook niet het doel moeten zijn. Het doel is verbeteren en leren. Richtlijnen kunnen daarbij helpen. Als tools, niet als rules.

Prioriteren is noodzakelijk

Tegelijkertijd vindt de IGJ de naleving van richtlijnen niet voor niets belangrijk. Richtlijnen bevatten veel wijsheid. De daadwerkelijke toepassing ervan heeft geleid tot grote verbeteringen in de patiëntenzorg. De hoeveelheid beschikbare verbetercapaciteit is doorgaans echter beperkter dan de hoeveelheid inspanning die nodig is om al die richtlijnen te implementeren. U kunt niet alles tegelijkertijd oppakken. Om de beschikbare verbetercapaciteit zo zinnig en zuinig mogelijk in te zetten, is een goed beeld van de meest belangrijke compliance issues en risico’s onontbeerlijk. Dat helpt uw organisatie prioriteiten te stellen.

Minder weten, meer meten

CGI voert momenteel een onderzoek uit naar regeldruk en registratielast in de zorg (‘Minder meten, meer weten’). Diverse zorginstellingen werken hieraan mee. Eén van de tussenproducten is een classificatiemodel dat gebaseerd is op alle richtlijnen van organisatorische aard. Het is een overzichtelijk geheel aan thema’s die conform het gedachtegoed van Wouter Hart voorzien zijn van de bedoeling ervan. Dankzij het model gaat u van 1.200 richtlijnen naar 60 overzichtelijke thema’s. Dit classificatiemodel is vertaald in een vragenlijst.

Werkwijze en resultaat

Alle zorgprofessionals van uw organisatie ontvangen de vragenlijst, met het verzoek deze in te vullen (duur: ongeveer 20 minuten). Alle relevante thema’s passeren de revue. Gevraagd wordt naar de mate waarin een zorgprofessional er vertrouwen in heeft dat bepaalde thema’s goed georganiseerd zijn. Daarbij zijn aspecten als het beschikbaar hebben van een (beschreven) werkwijze, de juiste randvoorwaarden en de daadwerkelijke toepassing ervan cruciaal. Deze aspecten zijn dan ook meegenomen in de antwoordopties.

De rapportage is voor organisaties op verschillende manieren van toegevoegde waarde:

1. Zo ontstaat snel en eenvoudig een gedegen inzicht in de voornaamste risico’s en compliance issues op zowel instellings- als procesniveau.
2. Door de ‘bottom up’-aanpak legt u de basis voor intrinsieke motivaties onder zorgprofessionals om aan de slag te gaan met de ‘opbrengst’ van de rapportage. Zij hebben immers zelf de verbeterpunten geduid.
3. De rapportage gaat vergezeld met een verwijzing naar de meest relevante richtlijnen en best practices die in verband kunnen worden gebracht met de thema’s die nadere aandacht behoeven. Naast wat te verbeteren, geeft de rapportage dus eveneens aanknopingspunten voor hoe te verbeteren.
4. Uw organisatie kan aan toezichthouders verantwoorden welke thema’s prioriteit hebben.

Op deze wijze kan uw organisatie op basis van daadwerkelijke prioriteiten gericht verbeteringen inzetten, in plaats van ongericht, als een schot hagel, allerlei ‘verbeteracties’ uit te zetten.

Onze methodiek ‘Minder meten, meer weten’ wordt in een aantal ziekenhuizen beproefd. Wilt u ook meedoen of meer informatie? Neem dan contact met op met mij: andre.klappe@cgi.com