Kleding maken, gebruiken, verkopen en hergebruiken. Kan dat ook anders?

Link to English version

In 2020 was voor het eerst al het gewicht van dingen die door mensen zijn gemaakt (zoals cement, glas, plastic en textiel) hoger dan alle biomassa wereldwijd (zoals planten, dieren, bacteriën en mensen) [1]. Ontegenzeggelijk hebben al deze door mensen gemaakte materialen bijgedragen aan het bouwen van de fundamenten die onze samenlevingen en levensstijlen vandaag ondersteunen.

We kunnen ons het grootste deel van ons dagelijks leven niet voorstellen zonder kleding. Zo'n 170.000 jaar geleden begonnen we rond te lopen gehuld in een modieuze combinatie van bont, leer, bladeren en gras, meestal om ons lichaam te beschermen tegen de elementen. Dankzij deze innovatie konden mensen buiten Afrika migreren en hun horizon verbreden [2]. Onze kleding werd toen gemaakt van onbewerkte materialen die veilig in de bodem konden worden teruggebracht.

Onze kleding biedt tegenwoordig niet alleen comfort en bescherming, maar maakt ook deel uit van onze status, cultuur, identiteit en levensstijl. We gebruiken ze als stimulans en motivatie om vast te houden aan onze ochtendrun, of als boosters van ons zelfvertrouwen en zelfrespect. We gebruiken kleding om in te slapen, te rouwen, te trouwen en om aan te geven dat we tot een bepaalde groep behoren. Tegen veel Hollywood-clichés in heeft kleding de waargenomen oppervlakkigheid overwonnen en een diepte gekregen die helpt de samenleving te definiëren.

Nu heeft onze kledingindustrie inmiddels een keerpunt nodig. Deze blog is gericht op het waarom, de impact van eco-design regelgeving en schetst vier praktische perspectieven die de manier waarop we kleding maken, gebruiken, verkopen en hergebruiken, heroverwegen.

Waarom hebben we een keerpunt in de kledingindustrie nodig?

Het merendeel van onze kleding bestaat uit een mix van technische en biologische elementen die moeilijk te scheiden zijn voor hergebruik tegen de hoogste waarde. Neem je favoriete spijkerbroek. Deze is waarschijnlijk gemaakt van een mix van katoen en elastaan, een label van polyester, afgewerkt met knopen of ritsen van metaal. Gemiddeld hebben we in Nederland 170 kledingstukken, dragen we een kledingstuk maar zeven keer, terwijl we jaarlijks 46 stuks nieuw kopen en er 40 weggooien [3].

Als ik af en toe mijn familie in Colombia bezoek, wordt mij ‘vliegschaamte’ aangepraat door een paar vrienden, maar heb ik nooit zulke opmerkingen over mijn garderobe gekregen. Toch stoot de kledingindustrie evenveel CO2 uit als luchtvaart en scheepvaart samen [4]. Elk jaar belandt 35 miljoen ton kleding in verbrandingsovens en stortplaatsen [5]. Alleen al in Nederland loopt dit aantal op tot 145 miljoen kilogram per jaar [6].

Hoewel recycling en hergebruik van kleding steeds meer aandacht krijgt, wordt nog steeds minder dan de helft van alle gebruikte kleding ingezameld voor hergebruik of recycling en wordt slechts 1% gerecycled [7]. De groei in fast en ultra-fast fashion verstoort deze processen, omdat de kwaliteit van de materialen zo laag is dat het gemakkelijk in de categorie producten voor eenmalig gebruik zou kunnen vallen.

Impact van nieuwe eco-design EU-verordening

Omdat de Nederlandse overheid streeft naar een circulaire economie in 2050, wordt de komende jaren nieuwe regelgeving ingevoerd. Met als doel om de gehele waardeketen te stimuleren om technische en sociale innovaties toe te passen die duurzaamheid, betrouwbaarheid, repareerbaarheid, upgradebaarheid, hergebruik, herbestemming en recycling mogelijk maken. Al in 2023 wordt de wet op de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid van kracht, die fabrikanten, producenten en detailhandelaren verantwoordelijk maakt voor de inzameling, sortering en verwerking van het einde van de levensduur van textiel.

De momenteel voorgestelde EU-verordening inzake ecologisch ontwerp stelt eisen aan alle producten met betrekking tot circulariteit. Dit omvat het gebruik en de efficiëntie van hulpbronnen, inclusief het gebruik van secundaire materialen, de aanwezigheid van gevaarlijke chemicaliën, milieueffecten en de verwachte productie van afvalmaterialen. Een digitaal paspoort voor kleding wordt verplicht, met informatie over schadelijke chemicaliën, repareerbaarheid en vezelsamenstelling. Bedrijven zouden ook verplicht worden informatie openbaar te maken over de vernietiging van onverkochte producten, wat het uitbannen van dergelijke praktijken zou vergemakkelijken [7].

Regelgevende impact, aangewakkerd door veranderende consumenteneisen, zal de industrie een extra impuls geven om circulair te worden, met nadruk op hoogwaardige en duurzamere kleding die langer meegaat. Gelukkig zijn sommige retailers zich hiervan al terdege bewust en ondernemen ze stappen om hun onderneming te herijken om betere resultaten te behalen voor hun ecosysteempartners, klanten én het milieu. Dit maakt ook deel uit van de bredere focus op duurzaamheid die CGI terugziet in de jaarlijkse klantinterviews als onderdeel van CGI's Voice of Our Clients-programma. Het belang van ecologische duurzaamheid bij het creëren van toekomstige waarde voor alle relevante belanghebbenden neemt snel toe.

Als u een retailer, fabrikant of producent bent en op zoek bent naar inspiratie om deze verandering te versnellen, heb ik vier praktische manieren om uw bedrijfsmodel te herzien:

Slimme en digitale kleding

Met behulp van slimme technologie, kunnen we kledingstukken direct personaliseren volgens de wensen van de consument, bijvoorbeeld door kleuren of maten te veranderen. Hierdoor wordt de noodzaak om meerdere versies van hetzelfde kledingstuk te produceren verminderd. Enkele voorbeelden zijn kinderbroeken die uitzetten naarmate ze groeien, of kleding met slim textiel waarmee je van kleur en patroon kunt veranderen. Ook 3D-printen stimuleert productie op aanvraag, lokaal en op het verkooppunt en stelt consumenten in staat hun items te personaliseren en er emotioneel aan gehecht te raken. Dit voorkomt overproductie en verspilling van materialen en maakt zelfs ruimte voor productiepraktijken in de EU [7].

Kleding ‘as a service’

Het waar nodig huren, leasen, ruilen, delen en restaureren van kleding vermindert de noodzaak om nieuwe kleding te maken, waardoor het aantal keer dat een kledingstuk wordt gedragen toeneemt. Abonnementsmodellen zijn daarvoor bijvoorbeeld al goed ingeburgerd in de haute couture, vooral voor accessoires, hoewel alledaagse kleding steeds meer deze markt betreedt.

Er bestaan al kledingbibliotheken met abonnementsmodellen die op die manier kleding uitlenen. Informele praktijken zoals ruilen en delen worden veel gebruikt voor baby- en zwangerschapskleding. Kleding ‘as a service’ kan zeker worden gecombineerd met traditionele bedrijfsmodellen, maar vereist innovaties op het gebied van logistiek, kwaliteitscontrole, onderhoud, repareerbaarheid, terugnameregelingen en omgekeerde logistiek [7, 8]. Het ontwerpen van kleding met materialen van hoge kwaliteit die hun levensduur verlengen, zou daarbij een enorme stimulans zijn.

Als basis zal de oprichting van platforms voor het delen van gegevens, voor consumenten, producenten en fabrikanten, helpen de beschikbaarheid van informatie over de inhoud van het materiaal, het gebruik van producten en instructies voor reparatie of hergebruik te vergroten. Dit zou een betere materiaalefficiëntie en duurzaamheid mogelijk maken en zelfs nieuwe waardeketens creëren, zoals reparatie- en onderhoudsdiensten.

Inzameling en wederverkoop

De verwachting is dat de doorverkoopmarkt voor kleding de komende vijf jaar drie keer zo snel zal groeien als de markt voor nieuwe kleding [9]. Het doorverkopen van gebruikte kleding verlengt de levensduur, vervangt nieuwe aankopen en vermindert de hoeveelheid gebruikte kleding die op stortplaatsen belandt, vooral in de armste landen. Winkeliers kunnen innameprogramma's opzetten om hun eigen producten in te nemen, te repareren of bij te werken en ze weer te verkopen. De huidige platformisering van de kledingindustrie zou daarbij een extra impuls kunnen geven aan de verkoop van geliefde kleding, waardoor zowel verkopers als kopers worden ontlast van de meest vervelende taken van deze processen en het vertrouwen van de deals wordt vergroot.

Hergebruik en herbestemming van materialen

Textiel en andere materialen van gebruikte kleding kunnen worden omgezet in nieuwe artikelen. Zo kunnen ook materialen uit andere industrieën worden gebruikt die anders zouden worden weggegooid. Bestaande voorbeelden zijn shirts en jacks gemaakt van oude spijkerbroeken, schoenen en tassen gemaakt van oude autobanden, jassen en accessoires gemaakt van billboardvinyl en handtassen gemaakt van plastic tassen.

Hergebruik en herbestemming vereist in de eerste plaats dat materialen van goede kwaliteit zijn. Verdere innovaties zijn nodig op het gebied van ontwerp, gebruik van duurzame materialen en demontage om recycleerbaarheid te vergemakkelijken, maar ook samenwerkingen en partnerschappen met andere industrieën kunnen resulteren in een interessante beschikbaarheid van materialen die in de mode kunnen worden hergebruikt.

We zullen kleding opnieuw meer moeten zien als waardevolle items om te koesteren. We hebben ecosystemen nodig die de hele waardeketen ondersteunen. Die herbruikbaarheid, recycleerbaarheid, duurzaamheid en innovatieve samenwerkingen mogelijk maken. We hebben leiderschap nodig vanuit ondernemingen die bereid zijn om naar voren te treden en het tempo van deze transitie en voortdurende transformatie te bepalen. Doe je mee? Neem gerust contact met me op en samen ontdekken we een wereld aan mogelijkheden waarin we nog de nodige stappen kunnen zetten.

Bronvermelding

1. Elhacham, E., Ben-Uri, L., Grozovski, J. et al. Global human-made mass exceeds all living biomass. Nature 588, 442–444 (2020)
2. UF study of lice DNA shows humans first wore clothes 170,000 years ago
3. Hoeveel kleren gooi jij ieder jaar weg?
4. The price of fast fashion
5. A New Textiles Economy: Redesigning Fashion's Future
6. Jaarlijks belandt 145 miljoen kilo kleding bij het restafval
7. Textiles and the environment
8. Luca Coscieme, Saskia Manshoven, Jeroen Gillabel, Francesca Grossi & Lars F. Mortensen (2022) A framework of circular business models for fashion and textiles: the role of business-model, technical, and social innovation, Sustainability: Science, Practice and Policy, 18:1, 451-462, DOI: 10.1080/15487733.2022.2083792
9. thredUP Resale Report