Het stormt momenteel in de wereld van logistiek. Dat schrijft Hans Moonen op basis van grootschalig klantonderzoek van CGI. "Geopolitiek levert hoofdbrekens, vergrijzing een kopzorg en klimaatverandering sores, maar verduurzaming biedt gelukkig ook de nodige kansen." Opvallend is dat de logistiek digitalisering inmiddels als vanzelfsprekendheid ziet om de uitdagingen het hoofd te bieden.
Het is inmiddels een traditie geworden dat ik iedere zomer de belangrijkste resultaten van het jaarlijkse Voice of Our Clients klantonderzoek van CGI, mijn werkgever, deel. Dit jaar zijn er (in eerste kwartaal van het jaar) wereldwijd 1.813 interviews met klanten afgenomen, over zowel business- als IT-aspecten binnen hun bedrijfsvoering. Hiervan waren er 85 met klanten binnen het (bredere) domein Transport en Logistiek.
Splits je deze interviews uit, dan zie je dat 34 procent zich direct laat classificeren als logistiek, 26 procent als passagiersvervoer en 40 procent als infrastructuur (waaronder havens, terminals en luchthavens). Ook dit jaar heb ik zelf een aantal van deze klantinterviews gevoerd en was ik betrokken bij de analyse van de resultaten. In dit blog sta ik stil bij de belangrijkste observaties van dit jaar.
Drie prominente thema’s dit jaar
Drie thema’s bleken dit jaar centraal te staan in al onze gesprekken. Geopolitiek, vergrijzing en klimaat. Deze thema’s zagen we terug in alle interviews (logistiek, passagiers en infrastructuur). Maar als je kijkt naar de interviews binnen de logistiek, dan zag je deze thema’s terug bij respectievelijk 78 procent, 59 procent en 70 procent van de geïnterviewden die dit classificeren als een topprioriteit [cijfer 8-10 op een schaal van 1-10] voor hun organisatie. De thema’s hangen overduidelijk samen, maar laten we ze eens één-voor-één bespreken.
Geopolitiek
Het zal niemand verrassen dat geopolitiek prominent genoemd is dit jaar – met stip op één zelfs – waarbij nog wel aangetekend dient te worden dat de interviews in het eerste kwartaal zijn gevoerd; dus nog vóór de storm rond de Amerikaanse handelstarieven moest losbarsten. Stormachtig is het zeker. We leven momenteel in een wereld waarin geopolitieke decreten steeds vaker per tweet gedeeld worden vanuit de perceptie dat wereldhandel een zero-sum game is en de waan van de dag overheerst. Dit terwijl gewapende conflicten zich in een razend tempo ontvlammen.
"Reshoring krijgt weer meer aandacht”
Tezamen zorgt dit voor veel onzekerheid in onze wereldwijde geglobaliseerde ketens, en levert het veel organisaties de nodige operationele uitdagingen en langetermijn-strategische vragen op. Economische druk versnelt veranderingen en zet organisaties ertoe aan hun toeleveringsketens te heroverwegen en opnieuw af te stemmen. Veerkracht en weerbaarheid hebben hun plek op de agenda nadrukkelijk hervonden. Logistiek is jarenlang zo lean&mean mogelijk ingericht geweest, maar met alle geopolitieke onzekerheden van vandaag lijkt dat een steeds risicovollere strategie te zijn. Verladers en vervoerders denken na hoe hun toeleveringsketens aan te passen, en reshoring krijgt weer meer aandacht.
Vergrijzing
Ook door velen en nadrukkelijk genoemd dit jaar is de vergrijzing. Organisaties geven aan een grote behoefte aan gekwalificeerd personeel te hebben om alle ambities – onder andere met betrekking tot digitalisering en verduurzaming – te realiseren, maar te worstelen om voldoende talent te vinden. Tegelijkertijd gaat kennis verloren door oudere werknemers die met pensioen gaan. Dit zet de ambities onder druk en met een vergrijzende beroepsbevolking lijkt dit de komende jaren alleen maar een groter probleem te worden. Een COO van een Franse logistiek dienstverlener rapporteerde dat bij hen ‘liefst 60 procent van hun werknemers 55 jaar of ouder is, en de uitdaging de komende jaren dan ook enorm zal zijn’.
Klimaat
Klimaatverandering en duurzaamheid blijft een zeer prominent gespreksonderwerp. Partijen maken zich – terecht – zorgen. Vervoerders maken zich bijvoorbeeld zorgen over de hogere kosten die gepaard gaan met de invoering van groenere brandstoffen en technologieën, zonder dat ze hun prijzen dienovereenkomstig kunnen verhogen. Tegelijk zijn er zorgen over steeds extremere weersomstandigheden die een impact op de infrastructuur hebben en daarmee de betrouwbaarheid van hun dienstverlening.
Tegelijk is het iedereen duidelijk dat verduurzaming moet. Enerzijds vanuit (Europese) regelgeving, anderzijds om concurrerend te blijven. Duurzaamheid behoort dan ook bij steeds meer organisaties tot de kernstrategieën van het bedrijf – het verschuift daarmee van een nalevingsvereiste naar een concurrentievoordeel. Daar over doorsprekende wordt duidelijk dat decarbonisatie, de energietransitie en verduurzaming tot de belangrijkste verschuivingen behoren die de toekomst van de sector vormgeven. Een CIO van een Duitse dienstverlener verwoorde het als volgt: “Klimaatverandering is een innovatiemotor voor het bedrijf, niet in het minste gedreven vanuit de verwachtingen van onze klanten.”
Digitaliseren als motor
Uiteraard spraken we tijdens de gesprekken ook over digitalisering. In het steeds complexere landschap dat logistieke partijen tegenkomen, gevormd door kruisende macro-economische, sociale, politieke, technologische en ecologische uitdagingen, wordt verdere digitalisering als een vanzelfsprekendheid gezien.
"Verdere digitalisering wordt als vanzelfsprekendheid gezien”
Digitalisering maakt het mogelijk meer grip te krijgen op een continu veranderende buitenwereld. Door efficiënte processen in te richten (denk aan predictive maintenance), beter zicht op de volledige logistieke keten te hebben, te integreren met ketenpartners, maar tegelijk snel te kunnen switchen. Digitalisering als instrument om je te wapenen in tijden van globale keten instabiliteit en te bouwen aan veerkracht en weerbaarheid van je organisatie.
Noodzaak digitalisering duidelijk
De noodzaak van digitalisering is duidelijk bij nagenoeg iedereen. Dat hebben we ook vorig jaar al geconstateerd. Wel zie je nog grote verschillen tussen partijen over het hoe, hoeveel en wat precies. Het grootste deel van de geïnterviewden voorziet een groter budget voor IT en digitalisering in het komende jaar. Gesplitst in Opex en Capex is dit respectievelijk 59 en 64 procent van de geïnterviewde partijen.
Wat hierbij wel goed is om op te merken, is dat het Voice of Our Clients klantonderzoek over het algemeen grote bedrijven betreft.
Efficiënter werken met AI-oplossingen
In tijden waarin personeel vinden en kennisverlies tegengaan een uitdaging is, blijken verschillende koplopers succesvol in het toepassen van nieuwe geavanceerde AI-oplossingen om efficiënter te werken, en door ervaring opgebouwde slecht gedocumenteerde kennis vast te leggen en te gebruiken. Digitalisering als instrument om hetzelfde werk in minder tijd en met minder mensen te doen dus.
Zoals hiervoor al kort besproken is klimaatverandering een groeiend hoofpijndossier en verduurzaming geen keuze. Digitalisering is een instrument om inefficiënties in bestaande processen zichtbaar te maken, alternatieven af te wegen en zo tot bewustere keuzes te komen.
Afsluitend
Resumerend zien we dat de wereld van de logistiek momenteel in grote beweging is, op allerlei belangrijke vlakken. Het stormt momenteel. Geopolitiek levert hoofdbrekens, vergrijzing een kopzorg, en klimaatverandering sores, maar verduurzaming biedt gelukkig ook de nodige kansen. Inspirerende voorbeelden laten bij dit alles zien dat door slim te innoveren en digitaliseren de logistieke veerkracht verbetert en concurrentievoordelen te behalen zijn. Storm of niet, laten we daarom maar afsluiten met de woorden van een beroemde in 2016 overleden Nederlandse filosoof: “Elk nadeel heb z’n voordeel!”
Dit artikel verscheen eerder op logistiek.nl
Back to top
