Waarom mensen nog steeds een voorsprong hebben op AI

English version on Consultancy.eu

De snelle opkomst van AI zorgt voor flink wat opschudding. Bedrijven zien enorme kansen, maar tegelijk steekt die aloude angst de kop op: Gaat AI ons vervangen? Volgens Parichay Mazumdar van CGI is dat echter de verkeerde vraag. De grote winst zit juist in de fundamentele verschillen tussen AI en mensen: “AI kan een kampioen van het spel worden, maar wij hebben de capaciteit om de regels te herschrijven of een geheel nieuw spel te creëren.”

Een paar weken geleden besloot ik eindelijk om me te verdiepen in de doorbraak van AlphaFold. Het vervulde mij met een enorme hoop en dagenlang voelde ik een onverwachte opwinding. Maar waarom? Wat maakte dit verhaal zo bijzonder? Pas vorige week kwam het besef naar boven.

Natuurlijk was ik verbaasd dat AI in feite het eiwitvouwprobleem had opgelost, een van de grootste mysteries in de biologie. Maar het was niet de AI zelf – het waren de menselijke hersenen die de AI ontwierpen die mij zo blij maakten. Dit raakte aan iets waar ik sterk in geloof: AI is op zichzelf vrij nutteloos, maar in de juiste handen is het een versterker van menselijk vernuft.

AlphaFold besloot niet om eiwitvouwing op te lossen – dat deden wij. Het definieerde het probleem niet en interpreteerde zijn bevindingen niet. Menselijke nieuwsgierigheid, intuïtie en expertise leidden tot de creatie ervan. AI was het gereedschap – krachtig, maar nog steeds slechts een gereedschap.

De verkeerde vraag

Dit onderscheid is cruciaal omdat elke keer als AI iets opmerkelijks bereikt, dezelfde discussie weer opduikt: Zal AI menselijke experts vervangen? Wordt menselijke intelligentie overbodig?

AlphaFold is het perfecte voorbeeld van waarom dat de verkeerde vraag is om te stellen. De meest enerverende toekomst is er niet een waarin AI experts vervangt, maar een waarin AI en menselijke intelligentie samenwerken, elkaar versterkend.

“Mensen herkennen niet alleen patronen – we interpreteren ze, dagen ze uit en doorbreken ze zelfs wanneer nodig.”

Dit besef is wat ik wil verkennen. AI verandert ongetwijfeld de aard van expertise, maar maakt het niet irrelevant. In plaats daarvan dwingt het ons om te herdefiniëren wat expertise betekent in een door AI aangedreven wereld.

Dus, waar hebben mensen nog steeds de overhand? Waar worstelt AI? En hoe kunnen we AI niet als concurrent, maar als bondgenoot gebruiken bij het oplossen van de grootste problemen van onze tijd?

Om een aantal van deze dingen uit te zoeken, moeten we nadenken over hoe AI ‘denkt’ en hoe wij mensen denken.

Fundamenteel verschillend

Op het eerste gezicht lijken AI en menselijke intelligentie misschien op elkaar. Beide herkennen patronen, redeneren door problemen en verbeteren in de loop van de tijd. Toch is de manier waarop ze dit doen fundamenteel verschillend.

AI leert door enorme hoeveelheden gegevens te analyseren, statistische relaties te detecteren en te optimaliseren voor specifieke doelen. Het opereert binnen een gedefinieerde probleemruimte, volgend de logica die in zijn trainingsgegevens is ingebed.

Mensen daarentegen herkennen niet alleen patronen – we interpreteren ze, dagen ze uit en doorbreken ze zelfs wanneer nodig. Onze redenering wordt gevormd door context, ervaring en het vermogen om verder te denken dan de aangeleverde gegevens.

Neem AlphaFold. Het vermogen om eiwitstructuren te voorspellen was niets minder dan revolutionair. Het ontcijferen van de vorm van eiwitten kostte wetenschappers jarenlang minutieus onderzoek, en ineens kon AI het in enkele uren doen met opmerkelijke nauwkeurigheid.

Maar hoewel AlphaFold eiwitstructuren kon voorspellen, legde het niet uit waarom ze zich op die manier vouwden, noch stelde het voor welke nieuwe, ongeziene structuren mogelijk zouden zijn.

De reden achter eiwitvouwing – de fundamentele fysica, de onderliggende biologische implicaties – vereiste nog steeds menselijke expertise. Wetenschappers moesten de resultaten van AlphaFold interpreteren, verifiëren door middel van experimenten en de bredere betekenis ervan bepalen voor geneeskunde en medicijnontwikkeling.

Het spel en de regels

Dit benadrukt het fundamentele verschil tussen AI en menselijk redeneren. AI, zoals AlphaFold, blinkt uit in het herkennen van complexe patronen en het voorspellen van uitkomsten met bovenmenselijke nauwkeurigheid.

Maar het genereert geen nieuwe wetenschappelijke hypotheses, heroverweegt zijn eigen aannames niet en herdefinieert problemen niet. Zelfs als AI nieuwe oplossingen produceert door bestaande gegevens op onverwachte manieren te combineren, blijft het gebonden aan de beperkingen die wij definiëren.

Mensen daarentegen hebben het unieke vermogen om die beperkingen uit te dagen, vragen te herformuleren en de basis van een probleem opnieuw te bekijken – een vaardigheid die essentieel blijft om door AI gegenereerde kennis om te zetten in echte doorbraken.

Dit onderscheid is niet alleen abstract. Het speelt zich af in cruciale gebieden zoals geneeskunde, recht, financiën en kunst, waar AI assisteert maar de expertise niet vervangt.

• In de geneeskunde kan AI tumoren detecteren in scans, maar alleen artsen kunnen de resultaten interpreteren in de context van de volledige gezondheidsgeschiedenis van een patiënt.
• In de rechtspraak kan AI duizenden juridische zaken analyseren, maar alleen menselijke rechters en advocaten kunnen ethiek, intentie en rechtvaardigheid afwegen.
• In financiën kan AI markttrends voorspellen, maar alleen menselijke investeerders kunnen navigeren door de onzekerheid van wereldwijde gebeurtenissen en veranderende economieën.
• In de kunst kan AI schilderijen en muziek genereren, maar alleen mensen creëren met betekenis, doel en emotionele diepgang.

AI kan een kampioen van het spel worden, maar wij hebben de capaciteit om de regels te herschrijven of een geheel nieuw spel te creëren.

Hybride intelligentie

Dus, wat betekent dit voor de toekomst? Als AI steeds beter wordt in taken die traditioneel met expertise worden geassocieerd, vermindert dat dan de waarde van menselijke kennis? Absoluut niet. In plaats daarvan dwingt het ons om te evolueren in hoe we over expertise zelf denken.

“We bewegen naar een tijdperk waarin de beste resultaten zullen komen van AI en mensen die samenwerken.”

De professionals van de toekomst zullen niet degenen zijn die AI negeren, noch degenen die het vrezen, maar degenen die begrijpen hoe ze het kunnen gebruiken als een verlengstuk van hun intelligentie.

• De beste artsen zullen niet alleen patiënten diagnosticeren – ze zullen weten hoe ze AI-gedreven diagnostiek kunnen integreren in betere behandelplannen.
• De beste advocaten zullen niet alleen jurisprudentie uit het hoofd leren – ze zullen weten hoe ze AI-ondersteunde onderzoekstools kunnen gebruiken terwijl ze menselijk oordeel behouden.
• De beste kunstenaars zullen niet alleen schilderen of componeren – ze zullen nieuwe creatieve grenzen verkennen met AI als medium in plaats van als vervanging.

Het echte concurrentievoordeel zal menselijke-AI samenwerking zijn. Naarmate AI patroonrijke, datagedreven taken overneemt, zullen menselijke experts meer tijd hebben om zich te concentreren op strategie, kritisch denken en ethische besluitvorming.

We bewegen naar een tijdperk van hybride intelligentie, waar de beste resultaten zullen komen van AI en mensen die samenwerken. De echte vraag is niet of AI menselijke expertise zal vervangen – het is of we klaar zijn om het te benutten om onze eigen capaciteiten uit te breiden. Degenen die leren samenwerken met AI, in plaats van ertegen te concurreren, zullen degenen zijn die de toekomst vormgeven.

Deze blog verscheen eerder op Consultancy.nl (Nederlands) en Consultancy.eu (Engels)